विदुर नगरपालिका

१. परिचय

विदुर नगरपालिका काठमाण्डौं उपत्यका देखि उत्तर पश्चीम ६९ कि.मि. दुरीमा अवस्थित रहेको छ । नुवाकोट जिल्लाको सदरमुकाम बिदुरको नामवाट परिचित यस नगरपालिका नेपालको संविधान २०७२ भाग ५ मा व्यवस्था भए अनुसार राज्यको संरचना गर्ने क्रममा नयाँ स्थानीय तहको रूपमा घोषणा भर्इ नेपाल राजपत्रमा प्रकाशित मिति २०७३।११।२७ बाट संचालनमा आएको हो । १३०.०१ वर्ग कि.मि. क्षेत्रफलमा फैलिएको यो नगरपालिका समथर मैदान तथा पहाडी डाडाँकाडाँ मिलेर वनको छ ।  १३ वडामा विभाजित यस नगरपालिका साविक विदुर नगरपालिका, चारघरे, तुप्चे, गेर्खु, कल्याणपुर गा.वि.स.का सम्पूण भाग र साविक खड्गभन्ज्याङ्ग गा.वि.स.को ४ देखि ९ नं. वडा मिलेर  गठन भएको हो । पूर्वमा सूर्यगढी र लिखु गाउँपालिका, पश्चिममा मेघाङ र तारकेश्वर गाउँपालिका, उत्तरमा किस्पाङ गाउँपालिका र रसुवा जिल्ला र दक्षिण सिमानामा बेल्कोटगढी नगपालिका पर्दछ ।

२. ऐतिहासिक पृष्ठभुमि

प्रख्यात साततले दरवारका साथै मल्लकालिन पुरातात्विक दरवार र प्रसिद्ध भैरवी मन्दिर, जालपा देवी मन्दिर लगायतका स्थलहरु समेटिएको यो नगरपालिका ऐतिहासिक धरोहरको धनि मानिन्छ । जिल्लाको सदरमुकाम नुवाकोटलाई विदुरमा सार्नु पूर्व यस नगरपालिका भित्र पर्ने ऐतिहासिक नुवाकोट वजार ईतिहासमा पश्चीम १ नं. (नुवाकोट, धादिङ्ग र रसुवा ) को सदरमुकाम थियो भने पश्चीम १ नं. गौडाको पुरानो व्यापारिक केन्द्र सांघुवजार (हालको त्रिशुली वजार) पनि यस नगरपालिका भित्रको १ नं. वडामा पर्दछ ।

Facts about this municipality

• Established : 1987AD
• Area  : 130.01 sq. Km.
• Population  : 54351 (28977 F, 25374 M)
• Total HH   : 12505
• Voters  : 34331
• Total ward nos.: 13
• Total executive body members: 23 (Female: 6)
• Total assembly members : 70  (Female:  27 )

Boundries :

• East : Likhu & Suryagadi rural municipality
• West: Meghang & Tarakeswor rural municipality
• North: Kispang rural municipality & Rasuwa District
• South : Belkotgadi Municipality

Market center: 

• Trishuli,  Battar, Rising,  Bidur,  Nuwakot,  Debighat, Baguwa,  Gangate,  Hattigauda,  Dhunge,  Betrawoti  Aakkare

Education institutions: 64

• College : 2, 
• Higher secondary school : 9,
• Secondary school : 12 
• Lower secondary school : 7,
• Primary school : 36 
• Students nos.  : 6563

Financial Institution:

• Commercial & Development bank : 14 nos.
• Cooperative bank : 1 no. , Cooperative institution: 64 nos.
• Health sectors :
• Hospital and health centers :14
• Health post :6 (urban health clinic 5)
• Agriculture service center :2
• Livestock service center : 2
• Religion:  Majority are Hindus whereas fewer are Buddhists, Muslims, and Christians also.

Sources of Income

• Own Source Revenue : NRs.10 million

(Integrated property tax, Rent, Vehicle Tax, Road Tax, Entertainment Tax, Service Fee Recommendation, Building Permit, etc).

• Conditional Grant NRs. 187 million
• Non Conditional Grant NRs. 262 million

Oppurtunity

• Close to Kathmandu (about 60 km)
• Trade transit point (India – China)
• Tourism development ( Historical  place  Nuwakot,  Devighat, Betrawoti )
• Elected representatives
• All ward offices established for service delivery.
• Industrial Zone (SEZ proposed by Govt. of Nepal)
• Medical treatment hubs (especially for northern people)

Issues and Challenges

• Infrastructure Development :
• Road, waste management, dumping site, water supply
• system, sanitation, quality education system, recreational park, stadium etc.
• Institutional capacity building,
• Public awareness,
• Sectoral development (Agriculture, Tourism, Industry & Business)
• City development plan / master plan
• Social & economic development
• Employment generation
• Environment protection
• Effective service delivery (good governance)
• Revenue generation
• Qualitative Urban Health Service
• Information management system
• Waste management system
• Re-habitation of Earthquake victims
• Recovery in terms of enough skilled reconstruction workers, efficient disaster response and preparedness mechanism, more health posts, schools, water irrigation etc.